Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Blad-negre
Fagopyrum esculentum
Polygonaceae
Àutri noum : Blad-mouresco, Mi-negre, Mei-negre, Carabin, Sarrasin.
Noms en français : Sarrasin, Blé noir.
Descripcioun :Lou blad-negre èi samena, dins li sòu séusous soulamen, pèr la casso o de cop, mai èi rare au nostre, pèr sa farino. Li grano resiston pas au gèu, pèr acò èi pas naturalisa. Se recounèis à si flour blanco à roso, à si grano negro en triangle e peréu à si fueio (fotò). Ramentan, que maugrat soun noum, èi pas un gramenun mai uno Polygonaceae.
Usanço :La farino de blad-negre èi couneigudo pèr li crespèu, "bourriòu" o "bourriol" dins lou Cantau, "pascachou" en lengadò e dins proun de relarg en Éuropo e Asìo. Se manjon peréu li grano, boulido coume lou ris. Li fueio soun manjadisso peréu. Èi proun bon pèr la santa (fibro, anti-óussidan, acide amina, vitamino ...).
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 70 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Fallopia
Famiho : Polygonaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 3 mm
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Si
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Champ
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Asìo-Nord-Èst
Ref. sc. : Fagopyrum esculentum Moench, 1794
(= Polygonum fagopyrum L., 1753 )